ویندوز ۴۰ ساله شد – این ۲۰ لحظه بهترین (و بدترین) تاریخ ویندوز است.

ویندوز این هفته ۴۰ ساله شد و ما این مناسبت بزرگ را با نگاهی به موفقیت‌ها و شکست‌های این سیستم‌عامل محبوب جشن می‌گیریم.

مایکروسافت نسخه‌ی اولیه ویندوز را رسماً در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۵ عرضه کرد. این شرکت پیش از آن یک دهه به فروش مفسرهای BASIC برای Altair 8800 مشغول بود (به همین دلیل در آوریل، پنجاهمین سالگرد مایکروسافت را جشن گرفتیم)، اما ویندوز بود که مایکروسافت را به غول فناوری امروز تبدیل کرد.

این روزها شاید سخت باشد که سال‌های اولیه را به یاد بیاوریم، زمانی که مایکروسافت شرکتی کوچک و رقابتی بود و ویندوز تازه و هیجان‌انگیز به نظر می‌رسید، اما این سال‌ها واقعاً اتفاق افتادند. حالا که مایکروسافت ما را وارد عصر ویندوز ۱۱ کرده، زمان خوبی است تا ببینیم چگونه به این نقطه رسیدیم.

با این ذهنیت، مرور کوتاهی بر اوج‌ها (و افت‌ها)ی ۴۰ ساله ویندوز می‌تواند جالب باشد.
ادامه مطالب را بخوانید و ببینید چند مورد را به خاطر می‌آورید.

۲۰. ویندوز ۱.۰

لیست ما از اوج‌ها و افت‌های ۴۰ ساله ویندوز کاملاً به ترتیب زمانی نیست، اما چگونه می‌توانم با جایی غیر از آغاز همه چیز شروع کنم؟

در پاییز ۱۹۸۵، مایکروسافت ویندوز ۱.۰ را عرضه کرد، نسخه اولیه‌ای از سیستم‌عامل که بسیاری از ما هنوز پس از دهه‌ها به نوعی با آن آشنا هستیم.

امروزه شاید سخت بتوان ارزش آن را درک کرد، اما در آن زمان داشتن یک سیستم‌عامل گرافیکی مانند ویندوز واقعاً نوآورانه بود. تا اوایل دهه ۸۰، معمولاً کاربران با استفاده از خط فرمان با کامپیوترها تعامل داشتند، اما اپل با عرضه کامپیوترهای Lisa و سپس مکینتاش، شرایط را تغییر داد.

اگرچه اپل را می‌توان پیشگام رابط کاربری گرافیکی در سیستم‌عامل‌ها دانست، قیمت حدود ۱۰,۰۰۰ دلاری Lisa در زمان عرضه ۱۹۸۳ آن را از دسترس بیشتر کاربران خارج کرد. مایکروسافت اما مسیر بازار را دید و سیستم‌عامل مبتنی بر رابط گرافیکی خود را با قیمت ۹۹ دلار عرضه کرد: ویندوز ۱.۰.

این نسخه اولیه ویندوز، سیستم پنجره‌ای و کاربرپسندی را بر روی MS-DOS اضافه کرد که مدیریت و تعامل با فایل‌ها را برای کاربران تازه‌کار آسان‌تر می‌کرد و عصر کامپیوترهای شخصی را آغاز کرد.

مایکروسافت تا سال ۲۰۰۱ از ویندوز ۱ پشتیبانی کرد، که طولانی‌ترین مدت پشتیبانی یک نسخه ویندوز در تاریخ است. اگر مایل باشید، می‌توانید نسخه شبیه‌سازی شده ویندوز ۱ را در پروژه PCjs اجرا کرده و تجربه‌ای از آن در مرورگر خود داشته باشید.

۱۹. کامیک سانس (Comic Sans)

مایکروسافت مسئول طراحی چندین فونت است، اما به نظر هیچ کدام به اندازه Comic Sans MS برای کاربران جالب توجه نبود.

من هم مثل بقیه از تابلوهای خنده‌دار خوشم می‌آید، اما وقتی وینسنت کانار، کارمند سابق مایکروسافت، در سال ۱۹۹۴ فونت Comic Sans را طراحی کرد، واقعاً فکر نمی‌کنم می‌دانست چه چیزی در حال آزاد کردن است.

این فونت اولین بار در همان پک Microsoft Plus! برای ویندوز ۹۵ معرفی شد که بازی ۳D Pinball for Windows – Space Cadet را هم همراه داشت؛ این نشان می‌دهد آن بسته‌های به‌روزرسانی ویندوز قدیم چقدر مهم بودند. بدتر اینکه برای این پک باید ۴۹ دلار پرداخت می‌کردید، بنابراین اولین کسانی که از Comic Sans استفاده کردند، برای این «امتیاز» پول پرداخت کردند.

۱۸. ویندوز ۳.۱

جالب است که خیلی از قدیمی‌ترها ویندوز ۳.۱ را به خاطر می‌آورند، نه ویندوز ۳.۰ (چه برسد به ویندوز ۲.۰)؟ به نظر دلیلش این است که ویندوز ۳.۱ مجموعه‌ای از بهبودهای ۳.۰ را در یک بسته نرم‌افزاری جمع‌آوری کرده بود و سپس با موفقیت تجاری ویندوز ۳.۰ به طور گسترده عرضه شد.

اگر شما در دهه ۹۰ میلادی کودک بودید، احتمالاً جایی با ویندوز ۳.۱ مواجه شده‌اید و احتمالاً آن را به خاطر دارید، چون ۳.۱ ویژگی‌هایی مانند اسکرین‌سیور ویندوز، Windows Media Player و Sound Recorder را محبوب کرد.

اما چیزی که بیشتر از همه از ویندوز ۳.۱ به یاد مانده ، Minesweeper و Solitaire است. این بازی‌ها با ویندوز ۳.۱ معرفی شدند و از آن زمان تاکنون جزو اصلی‌ترین بازی‌های ویندوز باقی مانده‌اند.

۱۷. Game for Windows Live

آیا هنوز Games for Windows Live را به یاد دارید؟ خیلی‌ها آن را به‌عنوان یک ناامیدی بزرگ و یکی از به‌یادماندنی‌ترین نمونه‌های هدر دادن مزیت مایکروسافت در مالکیت سیستم‌عاملی که تقریباً هر گیمر حرفه‌ای پی‌سی از آن برای بازی استفاده می‌کند، به خاطر دارد.

با توجه به اینکه مایکروسافت همچنین صاحب پلتفرم Xbox است و با Xbox 360 در بازی‌های آنلاین پیشتاز بود، این شکست در Games for Windows واقعاً آزاردهنده بود. در سال ۲۰۰۷ حضور وقتی مایکروسافت این سرویس را به‌عنوان پاسخ ویندوز به Xbox Live راه‌اندازی کرد و گرچه ورود با حساب Xbox Live روی پی‌سی جالب بود، اما اغلب مزیت چندانی نداشت.

البته در برخی بازی‌های ویندوز لایو (مثل Fallout 3) می‌توانستید با حساب Xbox وارد شوید و با دستورهای کنسول تمام دستاوردهای بازی و ۱,۰۰۰ امتیاز Gamerscore را ظرف چند ثانیه به دست آورید. اما در بسیاری از بازی‌ها، GFWL حس می‌شد یک افزودنی اضافی و دردسرساز بود و وقتی مایکروسافت پشتیبانی آن را متوقف کرد، بیشتر آزاردهنده شد.

مایکروسافت مدت‌ها طول کشید تا اعتراف کند که دیگر هیچ کاری با این سرویس نمی‌کند و زمان بیشتری صرف تعطیلی رسمی آن شد. تا سال ۲۰۱۸ دیگر نمی‌شد بازی‌ها را از Games for Windows Live Marketplace خرید و تا سال ۲۰۲۲ سرویس کاملاً از بین رفت.

۱۶. DirectX

وقتی از تأثیر ویندوز بر بازی‌های پی‌سی صحبت می‌کنیم، باید به Microsoft DirectX اشاره کنیم.

ممکن است ندانید DirectX چیست، اما اگر تاکنون روی ویندوز بازی کرده‌اید، احتمالاً از این مجموعه رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) بهره برده‌اید که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند بازی‌های ویندوز را بسازند.

DirectX برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ همراه با ویندوز ۹۵ عرضه شد و تا امروز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌طوری که آخرین نسخه آن (DirectX 12 Ultimate) شامل به‌روزرسانی‌هایی ویژه ویندوز ۱۱ است.

جالب است بدانید بسیاری از کاربران از طریق کنسول‌های Xbox با این فناوری آشنا می‌شوند، چرا که نام Xbox از DirectX گرفته شده است — پروتوتایپ اولیه کنسول با نام “DirectX Box” شناخته می‌شد و بعدها به سادگی به Xbox تغییر نام یافت.

۱۵. Microsoft Teams

ببینید، Microsoft Teams خوب است. واقعاً خوب است!

اگر به‌طور منظم از آن استفاده می‌کنید، احتمالاً بهتر از من با آن آشنا هستید و شاید حتی از خوب هم فراتر بدانید. Teams از زمان عرضه در سال ۲۰۱۷ بهبودهای زیادی داشته و امروزه رقیبی جدی برای Google Meet، Slack و Zoom محسوب می‌شود.

اما به نظر ، Teams تنها زمانی واقعاً ارزش استفاده دارد که در شرکتی کار کنید که به اکوسیستم مایکروسافت وابسته باشد. اگر به‌طور منظم با همکاران درباره پاورپوینت‌ها پیام رد و بدل نمی‌کنید یا اسناد Word را در جلسات به اشتراک نمی‌گذارید، استفاده از Teams واقعاً ضروری نیست و وقتی به‌صورت پیش‌فرض همراه ویندوز ۱۱ نصب شده باشد، بیشتر تبدیل به مزاحمت می‌شود.

این معمولاً به معنای مصرف بیهوده منابع سیستم است که می‌توان با چند دقیقه کار آن را از پی‌سی حذف کرد، اما اگر شما جزو افرادی هستید که مرتباً ویندوز نصب می‌کنید، حذف Teams می‌تواند آزاردهنده شود.

علاوه بر این، حالا که پی‌سی‌های دستی گیمینگ محبوب شده‌اند، Teams گروه جدیدی از کاربران را نیز ناراضی کرده است. تصور کنید یک ROG Xbox Ally کوچک می‌خرید و متوجه می‌شوید Teams روی نوار وظیفه ویندوز ۱۱ در صفحه ۷ اینچی شما نشسته است!

بنابراین، گرچه Teams ابزار همکاری نسبتاً خوبی است، نصب خودکار آن توسط مایکروسافت و نیاز به غیرفعال‌سازی و حذف دستی آن، برای بسیاری از کاربران بیشتر مزاحمت است تا کمک.

با این حال، Teams قابل توجه است چون نشان‌دهنده توانایی مایکروسافت در فروش ویندوز به‌عنوان یک پلتفرم تجاری است. وقتی شرکت‌ها از مجموعه محصولات Microsoft 365 استفاده می‌کنند، Teams بسیار مفیدتر می‌شود و این ارزش، برای موفقیت بلندمدت مایکروسافت در حوزه کسب‌وکار حیاتی خواهد بود. Teams نماینده پیشروی مجموعه‌ای از ابزارهای بهره‌وری است که هدفش رقابت با بهترین محصولات Salesforce، Zoom و دیگران است.

۱۴. Minesweeper

آیا بازی‌ای بیشتر از Minesweeper با ویندوز شناخته می‌شود؟

شاید نه—بسیاری از مردم ساعت‌ها با Windows Solitaire وقت گذرانده‌اند و 3D Pinball هم آن‌قدر محبوب و مرتبط با ویندوز بود که در جای دیگری از این فهرست به آن اشاره شده است.

اما Minesweeper نقطه اوج بازی‌های ویندوز در دهه ۹۰ بود. چون خیلی‌ از بچه‌ها امکان خرید و هزینه کردن برای بازی نداشتند و بنابراین مجبور بودن با هر چیزی که پیدا می‌کردن و روی هر صفحه‌ای که به آن دسترسی داشتند بازی کنند.

برای بسیاری از ما کودکان دهه ۹۰، کتابخانه یا آزمایشگاه کامپیوتر مدرسه معمولاً چند کامپیوتر قدیمی داشت که پر از بازی‌های عجیب و غریب روی هارد بودند. و گرچه بازی‌هایی مثل Lunar Lander و The Oregon Trail روی این کامپیوترهای قدیمی سرگرم‌کننده بودند.

این بازی در سال ۱۹۹۰ به‌عنوان بخشی از Windows Entertainment Pack عرضه شد، اما تا سال ۱۹۹۲ روی هر نسخه ویندوز ۳.۱ به‌صورت پیش‌فرض نصب می‌شد. این‌گونه بود که من و هزاران طرفدار دیگر آن را پیدا کردیم و جایگاهش را به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین بازی‌های تاریخ ویندوز تثبیت کرد.

۱۳. دکمه Copilot

در سال ۲۰۲۵ شایعاتی وجود دارد که مایکروسافت قصد دارد ویندوز را به یک سیستم‌عامل مبتنی بر هوش مصنوعی تبدیل کند، با «عامل‌های هوشمند» که تلاش می‌کنند نیازهای شما را پیش‌بینی و برآورده کنند.

اگر این اتفاق بیفتد، احتمالاً شروع ویندوز «عامل‌محور» را می‌توان به Microsoft Copilot ربط داد، اولین دستیار ویندوز پس از راه‌اندازی ناموفق Cortana در سال ۲۰۱۴.

در حالی که Windows Copilot در سال ۲۰۲۳ عرضه شد، مایکروسافت تا اوایل ۲۰۲۴ منتظر ماند تا اعلام کند برنامه دارد کیبوردهای ویندوز را با یک کلید Copilot جدید کنار اسپیس‌بار عرضه کند. بسیاری از تولیدکنندگان کیبورد از این اقدام پیروی کردند و امروزه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا کامپیوتر یا لپ‌تاپ جدید شما با این کلید عرضه می‌شود یا نه.

با فشار دادن این کلید، معمولاً دستیار هوش مصنوعی Copilot فراخوانی می‌شود. با اینکه به نظرم مایکروسافت باید آن را به یک میانبر ساده کیبورد (مثل Windows + C) محدود می‌کرد تا زمانی که Copilot واقعاً به ویژگی ضروری اکثر کاربران ویندوز تبدیل شود.

۱۲. ویندوز ۹۵

این سیستم‌عامل در تابستان ۱۹۹۵ عرضه شد و آن زمان ورود دکمه استارت واقعاً یک انقلاب بود.

امروزه سخت است به یاد بیاوریم، اما زمانی بود که ویندوز نوار وظیفه، دکمه استارت یا هیچ میانبر دسکتاپی نداشت. این نوآوری‌ها همگی با ویندوز ۹۵ محبوب شدند و اگر کمی شبیه macOS اپل به نظر می‌رسیدند، این بحث در سال ۱۹۹۷ با کمک مالی مایکروسافت به اپل پایان یافت.

چه دوستش داشته باشید چه نه، ویندوز ۹۵ مسیر ۳۰ سال آینده ویندوز را تعیین کرد. مایکروسافت ممکن است نوار وظیفه و منوی استارت را جابه‌جا کند، اما هنوز هیچ نسخه‌ای نتوانسته اصول طراحی بنیادی که ۳۰ سال پیش تعیین شد را پشت سر بگذارد.

۱۱. ویندوز ویستا

مایکروسافت در سال ۲۰۰۷ ویندوز Vista را به‌عنوان دنباله‌ای برای ویندوز XP عرضه کرد، اما موفقیت آن به اندازه‌ای که شرکت انتظار داشت نبود.

البته ویستا برخی بهبودهای مفید نسبت به XP ارائه داد، از جمله DirectX 10، Windows Speech Recognition و زبان طراحی شیشه‌ای Aero که ظاهر جذابی داشت و شخصاً بعد از XP خیلی آن را دوست داشتم.

اما برای بسیاری از کاربران اولیه، هزینه این ارتقا شامل عملکرد ضعیف‌تر بازی‌ها نسبت به XP و حجم زیادی از اعلان‌های آزاردهنده از ویژگی امنیتی جدید User Account Control بود.

مایکروسافت در نهایت با انتشار Windows Vista Service Pack 1 یک سال بعد برخی از مشکلات را رفع کرد، اما حتی این به‌روزرسانی نیز با مشکلات فنی همراه بود.

۱۰. کلیپی (Clippy)

کلیپی چیز خوبی دوست داشتنی نبود! و احتمالا خیلی‌ها از آن بیزار بودند، اما نمی‌توان انکار کرد که این گیره کاغذ انسان‌نما اثری ماندگار در فرهنگ عامه داشته است.

ما اولین بار در سال ۱۹۹۷ با Clippet آشنا شدیم، دستیار انیمیشنی Microsoft Office. این گیره کاغذ کوچک یکی از چند دستیار قابل فعال‌سازی در محصولات آفیس بود، اما به دستاویزی برای دوست داشتن برای نفرت داشتن کاربران تبدیل شد، چون دائماً با پیشنهاداتی مانند «به نظر می‌رسد شما در حال نوشتن نامه هستید. می‌خواهید کمک کنم؟» مزاحم می‌شد.

کاربران آن‌قدر از کلیپی متنفر شدند که چهار سال بعد مایکروسافت در بازاریابی Office XP 2001 مرگ او را گنجاند. شرکت تأکید کرد که نرم‌افزار جدیدش آن‌قدر آسان است که نیازی به اذیت شدن توسط کلیپی نیست و این شخصیت به دنیای افسانه‌ها و میم‌ها رفت.

اما امروزه مایکروسافت هنوز از کلیپی برای تبلیغ دیگر خدماتش استفاده می‌کند. چند سال پیش یک بسته استیکر کلیپی به Microsoft Teams اضافه شد و مایکروسافت والپیپر یادبودی از کلیپی منتشر کرد.

تصور می‌کنم دفعه بعد که کلیپی را ببینیم، احتمالاً توسط یک دستیار هوش مصنوعی قدرت می‌گیرد، اما باید دید!

۹. مایکروسافت اج (Microsoft Edge)

در واقع Microsoft Edge مرورگر خوبی است. این مرورگر کاملاً قابل استفاده است و مایکروسافت کار انتقال بوکمارک‌ها و سایر داده‌ها از Google Chrome و مرورگرهای دیگر به Edge را آسان کرده است.

مشکل اصلی نحوه‌ی نمایش ناامیدی و نیاز شدید مایکروسافت برای جلوگیری از دانلود مرورگرهای دیگر—به‌ویژه Chrome—است.

Edge مرورگری سریع و مدرن است، اما رفتار اصرارگونه مایکروسافت برای جلوگیری از مهاجرت کاربران به Chrome برای بسیاری ناخوشایند است. پیام‌های پاپ‌آپ مختلف هنگام دانلود مرورگرهای دیگر باعث شده Edge باوجود کیفیت مناسب، نزد برخی کاربران محبوب نباشد.

۸. ویندوز ۸

وقتی ویندوز ۸ در سال ۲۰۱۲ عرضه شد، مایکروسافت آن را لمسی‌ترین نسخه ویندوز تا آن زمان معرفی کرد و واقعاً هم همین بود—اما تعداد کمی از ما از قابلیت لمسی آن لذت بردیم، بنابراین سخت بود از استفاده ویندوز در این دوره تاریک هیجان‌زده شویم.

البته ویندوز ۸ ویژگی‌های جدید زیادی به همراه داشت که امروز جزو اجزای اصلی سیستم‌عامل محسوب می‌شوند، از جمله آنتی‌ویروس Microsoft Defender، OneDrive (که آن زمان SkyDrive نام داشت) و Microsoft Store پر از اپلیکیشن‌های ویندوز.

اما آن زمان این امکانات چندان کاربردی نبودند و طبق گزارش‌ها، مایکروسافت تعداد بسیار کمتری از لایسنس‌های ویندوز ۸ را نسبت به انتظار خود فروخت. شرکت تلاش کرد با عرضه ویندوز ۸.۱ یک سال بعد با برخی بهبودهای ضروری (از جمله گزینه‌های جدید برای سفارشی‌سازی منوی استارت) جبران کند، اما این کافی نبود تا این سیستم‌عامل ناامیدکننده را نجات دهد.

۷. ویندوز هلو (Windows Hello)

اگر با آن آشنا نیستید، Windows Hello برند مایکروسافت برای مجموعه ویژگی‌های احراز هویت بیومتریک در ویندوز است. و گرچه کاملاً قابل درک است اگر از ثبت اثر انگشت یا اسکن چهره خود توسط مایکروسافت راضی نباشید، نمی‌توان انکار کرد که این قابلیت تجربه کاربران ویندوز را دگرگون کرده است.

این ویژگی امنیت ویندوز را متحول کرد و تجربه ورود به سیستم را سریع‌تر و ساده‌تر ساخت. بسیاری از لپ‌تاپ‌های مدرن به‌صورت پیش‌فرض از Windows Hello پشتیبانی می‌کنند.

۶. اولویت دادن ویندوز به «توسعه‌دهندگان!»

استیو بالمر، مدیرعامل سابق مایکروسافت، سال‌ها پیش به‌خاطر یک ارائه بسیار پرانرژی و عرق‌ریزان معروف شد؛ در این ارائه او با قدم زدن روی صحنه، حضار را قانع می‌کرد که توسعه‌دهندگان نرم‌افزار شخص ثالث چقدر برای موفقیت ویندوز مهم هستند.

این روزها شاید سخت به یاد بیاوریم، اما زمانی مایکروسافت واقعاً در تشویق کاربران به خرید، دانلود و نصب نرم‌افزارهای مختلف بسیار مشتاق بود. در حالی که از جنبه تجاری، مایکروسافت مشغول خرید و حذف رقبا و بستن قرارداد برای باندل کردن ویندوز روی سخت‌افزارهای مختلف بود، از جنبه بازاریابی، ما به ارزش، انعطاف‌پذیری و آزادی انتخابی که ویندوز ارائه می‌دهد، متقاعد می‌شدیم.

بالمر به‌خاطر شور و انرژی در محل کار معروف بود و یک جستجوی ساده در گوگل، ویدئوهایی از او که روی صحنه می‌جهد، می‌پرد و فریاد می‌زند را نشان می‌دهد. اما سخنرانی معروف «Developers! Developers! Developers!» که در کنفرانس NET 1999 ضبط شد، همچنان بیش از ۲۵ سال بعد یکی از محبوب‌ترین ویدئوهای مرتبط با ویندوز است که مردم به اشتراک می‌گذارند.

۵. اینترنت اکسپلورر (Internet Explorer)

بیایید کمی از Edge فاصله بگیریم و یاد کنیم از مرورگری که جای آن را گرفت: Internet Explorer، مرورگری که نزدیک به ۳۰ سال همراه ویندوز بود.

امروزه شاید سخت به یاد بیاوریم، اما اگر در دهه ۹۰ کودک بودید، پنجره اینترنت اکسپلورر مثل دریچه‌ای به دنیایی تازه و ناشناخته بود. آن زمان این تجربه را داشتیم و احساس می‌کردیم با باز کردن مرورگر، می‌توانم به همه چیزهای جدید و جالب دست پیدا کنم—فقط کافی بود بدانید کجا را نگاه کنید.

همچنین حس می‌شد که اینترنت اکسپلورر همه‌جا هست، که منطقی هم بود، زیرا مایکروسافت با قرار دادن آن به‌عنوان مرورگر پیش‌فرض ویندوز، رقیب Netscape را کنار زد. باقی ماجرا تاریخ است و امروزه اینترنت اکسپلورر نیز به تاریخ پیوسته—مایکروسافت پشتیبانی از آن را در سال ۲۰۲۲ متوقف کرد و به مرورگر جدید خود، Microsoft Edge روی آورد.

۴. ویندوز RT

ویندوز RT در ابتدا با نام Windows on Arm عرضه شد و دلیل خوبی هم داشت: این نسخه ساده‌شده‌ای از ویندوز ۸ بود که برای اجرای روی چیپست‌های مبتنی بر Arm طراحی شده بود.

مایکروسافت آن را در سال ۲۰۱۲ همزمان با ویندوز ۸ عرضه کرد و Surface اصلی به‌قدری محصول شاخصی برای این سیستم‌عامل بود که همه شروع به نامیدن آن به عنوان Surface RT کردند. مشکل این بود که ویندوز RT محدودیت‌های زیادی داشت که آن را برای استفاده کودکان روی تبلت مناسب می‌کرد، اما برای کاربران حرفه‌ای کاملاً ناکارآمد بود.

به‌عنوان مثال، UEFI Secure Boot به‌صورت دائمی در ویندوز RT فعال بود، که نصب سیستم‌عامل‌های دیگر را روی دستگاه غیرممکن می‌کرد. همچنین در ابتدا این سیستم‌عامل از Microsoft Outlook پشتیبانی نمی‌کرد، اگرچه این مشکل یک سال بعد با یک به‌روزرسانی رفع شد.

اما بزرگ‌ترین نقطه ضعف ویندوز RT این بود که محدود به دستگاه‌های مبتنی بر Arm بود، در حالی که هر کسی که به دنبال یک پی‌سی قابل حمل بود، می‌توانست به راحتی یک دستگاه مبتنی بر Intel با همان قیمت و قابلیت اجرای نسخه کامل ویندوز ۸ پیدا کند.

البته امروزه ویندوز ۱۱ نه تنها روی Arm اجرا می‌شود، بلکه عملکرد بسیار خوبی دارد و به بهترین لپ‌تاپ‌های ویندوز امکان بهره‌مندی از مصرف پایین باتری چیپست‌های Arm Snapdragon را می‌دهد، در حالی که هنوز تمام ویژگی‌های ویندوز را ارائه می‌کند. اما رسیدن به این نقطه بدون عبور از روزهای تاریک ویندوز RT ممکن نبود.

۳. 3D Pinball

اگر زمانی از ویندوز ۹۵ استفاده می‌کردید، ممکن است بسته Microsoft Plus! را به یاد بیاورید؛ بسته‌ای ۴۹ دلاری که نرم‌افزارها و ابزارهای جدید، ویژگی‌های تازه برای ویندوز (مثل تم‌ها!) و مهم‌تر از همه، نسخه‌ای مجوزدار از Space Cadet digital pinball از Cinematronics’ Full Tilt! Pinball را ارائه می‌داد.

از نظر فنی، Full Tilt! Pinball شامل سه میز مختلف بود، اما بسیاری از ما فقط بازی را به‌عنوان 3D Pinball for Windows – Space Cadet تجربه می‌کردیم و فقط میز Space Cadet را بازی می‌کردیم، بنابراین ممکن است از وجود سایر میزها بی‌خبر بودیم.

و انصافاً بازی فوق‌العاده بود! در Tom’s Guide برخی از ما بلافاصله با اشتیاق خاصی 3D Pinball for Windows را به یاد آوردیم. وقتی کمی تحقیق کردم، متوجه شدم که علاوه بر میز Space Cadet، میزهای Dragon’s Keep و Skulduggery هم در Full Tilt وجود داشتند!

این بازی‌ها دیگر به راحتی برای خرید در دسترس نیستند، اما با کمی جستجو می‌توانید بازسازی‌های رایگان آن‌ها را آنلاین یا در فروشگاه‌های اپلیکیشن موبایل پیدا کنید و کمی نوستالژی بازی‌های قدیمی ویندوز را تجربه کنید.

۲. ویندوز فون (Windows Phone)

می‌دانم این موضوع برای همه اهمیت ندارد، اما من امید زیادی به ویندوز روی گوشی‌ها داشتم، برای آنچه از دست رفت وقتی مایکروسافت تلاش کرد (و شکست خورد) تا Windows Phone را به واقعیت تبدیل کند، افسوس می‌خورم.

قابل توجه‌ترین نسخه موبایل ویندوز، Windows Phone 7 بود که در سال ۲۰۱۰ عرضه شد و زبان طراحی رنگارنگ و کاشی‌محور Metro را به گوشی‌های HTC و LG آورد.

این سیستم‌عامل محدودیت‌ها و مشکلات خاص خود را داشت، اما مایکروسافت سخت تلاش کرد آن را بهبود دهد و توانست Windows Phone 8 و Windows Phone 10 را روی انواع گوشی‌ها، به‌ویژه سری Nokia Lumia عرضه کند (هرچند گوشی‌هایی مانند Acer Liquid Jade Primo نیز از این قاعده مستثنی نبودند).

این همکاری چنان حیاتی بود که مایکروسافت در سال ۲۰۱۳ بخش موبایل نوکیا را با بیش از ۷ میلیارد دلار خریداری کرد. اما تا سال ۲۰۱۷ شرکت از ویندوز فون ناامید شد و عملاً این میلیاردها دلار را بدون داشتن کسب‌وکار موبایل معنادار از دست داد.

حالا که ویندوز ۱۱ بیش از همیشه لمسی و دوستانه شده و مایکروسافت روی رابط کاربری قابل‌کاوش‌تر برای پی‌سی‌های دستی گیمینگ Xbox کار می‌کند، نمی‌توانم از فکر این‌که چه می‌شد اگر Windows Phone فرصت واقعی خود را پیدا می‌کرد، دل بکنم.

۱. حکم ضدانحصاری ایالات متحده علیه مایکروسافت (United States v. Microsoft Corp)

ژانت رنو، دادستان کل آن زمان در آمریکا، یکی از مهم‌ترین اتفاقات دوران تصدی او از سال ۱۹۹۳ آغاز شد، زمانی که وزارت دادگستری ایالات متحده شروع به تحقیق علیه مایکروسافت به‌خاطر نقض احتمالی قوانین ضدانحصار کرد.

شکایت اصلی به موضوعی مرتبط با یکی از موارد قبلی این فهرست بازمی‌گردد: Internet Explorer همراه با هر نسخه از ویندوز عرضه می‌شد، و این باعث شد به سرعت کاربران زیادی جذب کند و رقبایی مانند Netscape Navigator را تحت سلطه خود قرار دهد.

وقتی پرونده در سال ۱۹۹۸ به دادگاه رفت، دادستان‌ها استدلال کردند که مایکروسافت با ارائه رایگان Internet Explorer با هر نسخه ویندوز عملاً یک انحصار ایجاد کرده است. مایکروسافت پاسخ داد که Internet Explorer جزئی از ویندوز است، نه یک برنامه جداگانه، اما تا سال ۱۹۹۹ قاضی پرونده حکم داد که مایکروسافت عملاً انحصار ایجاد کرده است (که طبق قانون ضدانحصار شرمن غیرقانونی بود) و تا سال ۲۰۰۰ دادگاه خواستار تقسیم شرکت به واحدهای جداگانه شد.

البته این اتفاق هرگز نیفتاد، زیرا مایکروسافت با موفقیت تجدیدنظر کرد و با پرداخت جریمه‌های توافقی و اعمال تغییرات کلیدی در نرم‌افزار و رویه‌های کسب‌وکار خود، دادگاه را قانع کرد.

حتی اگر این پرونده را به خاطر نیاورید، احتمالاً درباره آن شنیده‌اید یا تأثیرش را دیده‌اید، زیرا این یک حکم تاریخی ضدانحصار بود که همچنان در پرونده‌های حقوقی استناد می‌شود و اثر آن بر مایکروسافت همچنان صنعت فناوری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.